Kozieradka

Autor Marta Kierzkowska-Grzybek

Kozieradka pospolita, kozieradka lekarska to gatunek rośliny zielnej z rodziny bobowatych. Inne nazwy zwyczajowe: fenegryka, greckie siano, kozioroźnik, boża trawka. Kozieradka jest jedną z najstarszych roślin stosowanych w medycynie, używaną już przez starożytnych Egipcjan i Hipokratesa. Wiele osób stosuje ją również jako afrodyzjak. Najlepiej wyhodować samemu, wysiewając wczesną wiosną bezpośrednio do gruntu, poza tym w sklepach zielarskich na pewno bez trudu można ją dostać.

Działanie

Nasiona kozieradki były od dawna uznawane za lek śluzowy, przede wszystkim do użytku zewnętrznego. Jednakże badania wykazały, że stosowane doustnie wywierają u ludzi i zwierząt działanie pobudzające czynności wydzielnicze oraz wzmagające mechanizmy odpornościowe. Nasiona i wyciągi z nasion zwiększają wydzielanie soku żołądkowego i trzustkowego oraz śliny, ułatwiają trawienie pokarmów i przyswajanie ich składników, zwłaszcza aminokwasów. Ponadto pobudzają czynność krwiotwórczą szpiku kostnego i przyczyniają się do zwiększenia ilości czerwonych krwinek. Ponieważ jednocześnie wzrasta liczba krwinek białych, podnosi się tym samym odporność organizmu na patogenne szczepy bakterii.

Właściwości kozieradki

Zapobiega krzywicy, niedokrwistości i apatii u dzieci.
Działa mlekopędnie.
Śluzy powlekają i osłaniają błony śluzowe jamy ustnej, gardła i przewodu pokarmowego. Działają przeciwzapalnie i przeciwkaszlowo.
Śluzy i pektyny kozieradkowe regulują wypróżnienia i wzmagają procesy odnowy nabłonka jelit.
Działa przeciwmiażdżycowo.
Zapobiega marskości wątroby, przyśpiesza procesy eliminacji toksyn z organizmu.
Zapobiega także zastojom żółci i rozwojowi kamicy żółciowej.
Chroni wątrobę przed wpływem niektórych ksenobiotyków (leków, węglowodorów).
Preparaty kozieradkowe mają działanie przeciwdepresyjne.
Zastosowana zewnętrznie działa regenerująco na skórę i śluzówki (irygacje i nasiadówki ginekologiczne, lewatywy doodbytnicze, płukanki, okłady, przemywanie schorzałych miejsc).
Pomaga w leczeniu owrzodzeń żylakowatych, ran, świądu odbytu, odleżyn. Zmielone nasienie kozieradki wymieszane z tranem lub maścią tranową na papkę jest znakomitym środkiem gojącym rany, oparzenia, odmrożenia i ropnie.

Ważne: kozieradki nie powinny stosować kobiety w ciąży oraz karmiące piersią.

Zastosowanie w kuchni

Jest cenionym składnikiem kuchni wegetariańskiej, gdyż nadaje potrawom z warzyw i tofu niezwykłego aromatu. Uprażoną i zmieloną kozieradką można przyprawiać pieczone ziemniaki, gotowaną marchewkę, fasolę, kotlety selerowe, brokułowe lub kalafiorowe, ale także potrawy z jaj i zupy warzywne. Nadaje się do zaprawiania dipów jogurtowych oraz twarogów, można ją dodawać do dressingów sałatkowych na bazie jogurtu. Świetnie się sprawdzi w humusach z gotowanych warzyw strączkowych czyli pastach z gotowanej fasoli, cieciorki, bobu, soczewicy. Młode liście kozieradki oraz kiełki z nasion można dodać do sałatek jako urozmaicenie smaku. W niektórych krajach nasiona kozieradki moczy się w wodzie i gotuje, po czym podaje jako kaszę. Nasiona kozieradki służą za przyprawę do niektórych serów, a także ostrych sosów typu curry, ulubionych zwłaszcza w południowo-wschodniej Azji.

Zdrowotna mikstura wzmacniająca

1 kg miodu
100 g nasion kozieradki
po 10 g: macierzanki, rzepiku, krwawnika, tymianku, kminku
po 5 g pokrzywy, lebiodki, lubczyku i hyzopu.

Miód ucieramy z mieszanką przypraw. W chłodnym miejscu można przechowywać nawet przez rok. Zażywamy dwa razy dziennie po łyżce stołowej – rano, najlepiej godzinę przed śniadaniem, i wieczorem przed snem. Dzieciom podajemy mniejszą porcję – dwa razy dziennie po łyżeczce od herbaty.

Kozieradka poprawia stan kości

150 g kozieradki
30 g rzepiku
20 g korzenia żywokostu
20 g rdestu ptasiego
20 g kłącza perzu
10 g pokrzywy
10 g tymianku

Zemleć zioła na proszek, dodać do 1 kg miodu i dokładnie wymieszać. Zażywać po 1 łyżce stołowej rano i wieczorem. Można popić niewielką ilością przegotowanej wody.

Herbatka ayurwedyjska

1 łyżeczka nasion kozieradki
1 szklanka wody
½-1 ½ łyżeczki miodu (według uznania)

Zmieszać wodę i kozieradkę w małym naczyniu (może być półlitrowy słoik), pozostawić namoczoną na całą noc. Rano zagotować wodę i nasiona. Odcedzić nasiona i ew. dodać miodu.

Przyprawa bengalska

2 łyżki kuminu
2 łyżki nasion kopru włoskiego
2 łyżki nasion gorczycy
2 łyżki nasion czarnuszki
2 łyżki nasion kozieradki

Mieszanka wzmacniająca

Gdy organizm jest osłabiony, anemiczny, gdy brakuje nam energii do życia, czujemy osłabieni po zimie, gdy mamy problemy z pamięcią i koncentracją możemy przygotować następującą mieszankę:

50g nasion kozieradki
50g lisci pokrzywy
50g siemienia lnianego

Zioła wymieszać, zemleć w młynku do kawy, wymieszać z płynnym miodem, stosować kilka razy dziennie po 1 łyżeczce.

Herbatka usuwająca śluz

50g nasion kozieradki
50g liści lub korzenia arcydzięgla

Zioła wymieszać, 3 łyżki wsypać do garnka, wlać 4 szklanki wody, zagotować, naciągać pod przykryciem ok. 15 min, przecedzić. Wypić ciepłą w ciągu dnia.
Kozieradka rozpuszcza i wydala chorobotwórczy śluz z organizmu, dzięki czemu poprawia przemianę materii, zaś krew sprawniej popłynie i właściwie odżywi każdą część ciała.

Źródło:
Ajurwedyjska książka kucharska. Jak zdrowo żyć i dobrze się odżywiać. A. Morningstar, U.Desai
Aleksander Ożarowski,Wacław Jaroniewski; „ROŚLINY LECZNICZE i ich praktyczne zastosowanie”
S.Korżawska „Po zdrowie z ziołami”